Spośród pierwszej grupy osadników
przybywających z różnych stron kraju (pierwsza zorganizowana grupa przybyła w
dniu 9 maja 1945 roku z Gniezna), wybrano burmistrza - Stanisława Jakubowskiego.
Polska administracja musiała szybko zmierzyć się z trudnościami aprowizacyjnymi
i bardzo złymi warunkami sanitarnymi. Duży udział w tym
mieli mieszkańcy
Gniezna, którzy w dużej grupie przybyli do miasta. To właśnie z nich wyłoniono
pierwszy Zarząd Miejski w Koszalinie. Spośród jego 68 pracowników aż 57
mieszkało poprzednio w Gnieźnie lub jego okolicach, 5 w innych powiatach
województwa poznańskiego, a tylko 6 pochodziło z innych regionów kraju. W 1945
roku Koszalin przejściowo był stolicą obszernego zachodniopomorskiego okręgu
administracyjnego. Z chwilą jednak, gdy Szczecin został przejęty przez władze
polskie, stolicę województwa zachodniopomorskiego przeniesiono właśnie do tego
miasta, gdzie od lata 1945 roku urzędował Pełnomocnik Rządu na Okręg Pomorze
Zachodnie.
Ostatecznie instytucje wojewódzkie przeniesiono w lutym 1946 roku do Szczecina.
Koszalin stał się na kilka lat miastem powiatowym, co już wtedy obniżyło jego
rangę. I chociaż odbudowa postępowała powoli, przybywało mieszkańców (pod koniec
1945 roku było ich już prawie 15 tysięcy), to jednak rozwój miasta został
przyhamowany.
Ówcześni osadnicy wspominali, że z chwilą gdy władze wojewódzkie
przeniosły się do Szczecina, wyprowadziło się z Koszalina wielu
przedsiębiorczych ludzi, przygasło życie kulturalne, które w roku 1945 zaczynało
się pomyślnie kształtować. Już w końcu 1945 roku w mieście działało dziesięć
sklepów, tworzono spółdzielnie, rzemieślnicy otworzyli ponad sto zakładów,
uruchomiono browar, Zakład Przeróbki Konopi, Fabrykę Mydła 'Elerta' i Fabrykę
Konserw Rybnych 'Tytan'. Rozpoczęły działalność trzy szkoły podstawowe,
gimnazjum handlowe i gimnazjum ogólnokształcące. Zaczęły ukazywać się
'Wiadomości Koszalińskie', utworzono Muzeum Miejskie, rozpoczęło działalność
Kino 'Polonia' - dzisiejsza 'Adria'. Życie powoli się normalizowało. W 1947 roku
miasto opuściły wojska radzieckie. Zakończono również zasadnicze przesiedlanie
na zachód ludności niemieckiej. Od 1948 roku prowadzono planowe odgruzowywanie
śródmieścia, w którym udział brali spontanicznie mieszkańcy. W tym również roku
uruchomiono gazownię miejską,
powstała także Oficerska Szkoła Artylerii
Przeciwlotniczej. Rok później
po Koszalinie kursowały już pierwsze autobusy
komunikacji miejskiej, obsługujące linie '1' i '2'.
Rok 1950 przyniósł miastu dwa ważne wydarzenia: Koszalin stał się
stolicą nowo utworzonego województwa koszalińskiego, miastu przywrócono także
prawa miasta wydzielonego z powiatu. Wraz z utworzeniem województwa
koszalińskiego, Koszalinowi przybyło mieszkańców, których pod koniec 1950 roku
było ponad 20 tysięcy. Ponieważ było ich coraz więcej wzrósł problem braku
mieszkań i lokali. Przyspieszono więc remonty zniszczonych budynków. Rozwijające
się szkolnictwo zmusiło do powołania w 1951 roku Liceum Pedagogicznego. Rok
później mieszkańcy Koszalina otrzymali wydawaną już samodzielnie gazetę 'Głos
Koszaliński' - codzienną gazetę województwa koszalińskiego. 'Głos Koszaliński'
wydawany był wcześniej jako lokalna mutacja 'Głosu Szczecińskiego'. W nowej
sytuacji
miasto zaczęło spełniać rolę centrum regionu środkowopomorskiego.
Zorganizowanie administracji
wojewódzkiej, powstanie różnych wojewódzkich
instytucji gospodarczych, oświatowych, kulturalnych, organizacji społecznych,
spowodowało napływ sporej liczby specjalistów, działaczy, animatorów życia
społecznego, a także zwiększony przydział środków materialnych i finansowych.
Nic więc dziwnego, iż rok 1953 kroniki miasta zapisały jako czas szczególny dla
koszalińskiej kultury: powołano do życia Teatr Dramatyczny i Ekspozyturę
Polskiego Radia, w której po dwóch latach funkcjonowania pracowało piętnaście
osób i która nadawała na antenie piętnaście minut programu dziennie.
W 1954 roku
rozpoczęto odbudowę, a właściwie budowę śródmieścia Koszalina. Koszalińskie
środowisko kulturalne doprowadziło w 1956 roku do utworzenia kolejnej instytucji
kultury w mieście - powstała Koszalińska Orkiestra Symfoniczna, którą od 1971
roku przemianowano na Państwową Filharmonię im. Stanisława Moniuszki.
Z ciekawszych wydarzeń, z 1958 roku, było podjęcie podczas sesji Miejskiej Rady
Narodowej uchwały o zmianie herbu i barw miasta. Zadecydowano wówczas, że godłem
Koszalina będzie obraz z pieczęci Bogusława II - sylwetka rycerza na koniu z
tarczą i proporczykiem. Nowymi barwami miasta zostały: kolor biały i błękitno -
niebieski. Nowy herb i barwy zostały ostatecznie zatwierdzone 10 lutego 1959
roku.
W 1959 roku mieszkańcy Koszalina wzbogacili się o kolejny teatr - Teatr
Propozycji 'Dialog'.
Zwiększająca się liczba mieszkańców, ale jednocześnie słaby rozwój
przemysłu, wymogły na ówczesnych władzach
decyzje o rozbudowie starych i budowie
nowych zakładów produkcyjnych. Rozbudowała się Fabryka Urządzeń Budowlanych,
która przejęła stare obiekty po uruchomionej w 1945 roku Zachodnio-Pomorskiej
Spółdzielni Pracy Mechaników Samochodowych przy ul. Lechickiej. Całkowicie
nowymi zakładami pracy były uruchomione w 1963 Koszalińskie Zakłady
Elektroniczne 'Kazel', Zakład Maszyn i Urządzeń Technologicznych 'Unima'.
Poważnie rozbudowano dawniejsze Zakłady Przeróbki Lnu i Konopi, które otrzymały
skróconą nazwę 'Płytolen'. Nowym zakładem była również Fabryka Pomocy Naukowych
oraz Spółdzielnia Pracy Ozdób Ozdób Choinkowych, Zakłady Mięsne, Koszalińska
Chłodnia. Dość intensywny rozwój przemysłu pod koniec lat pięćdziesiątych i
sześćdziesiątych spowodował, że w roku 1972 pracowało w tym sektorze ponad
10.500 koszalinian. Lata sześćdziesiąte przyniosły dalszy rozwój kulturalny i
gospodarczy miasta. W 1963 roku odbył się pierwszy plener plastyczny w Osiekach
koło Koszalina. W 1965 roku utworzony został Koszaliński Ośrodek Naukowo -
Badawczy. Dwa lata później w koszalińskiej katedrze odbył się pierwszy koncert
muzyki organowej, który z czasem przekształcił się w imprezę o międzynarodowym
znaczeniu
Dużym wydarzeniem w Koszalinie było zainaugurowanie pierwszego roku akademickiego w Wyższej Szkole Inżynierskiej (1968), która w 1996 roku otrzymała status Politechniki Koszalińskiej.
Zdjęcia Politechniki Koszalińskiej (dawniej i dziś)
Budynek przy ul.Racławickiej | Budynek przy ul.Śniadeckich
W roku 1970 zbudowany został - w dużej mierze dzięki czynom społecznym -
stadion koszalińskiej 'Gwardii'. Po raz pierwszy odbył się Festiwal Chórów
Polonijnych, które na stałe weszły do kalendarza ważnych imprez kulturalnych.
Według statystyk w 1970 roku w Koszalinie mieszkało ponad 65 tysięcy
mieszkańców. W tym czasie duże zmiany zaszły również w kształcie
architektonicznym miasta. Wyburzono dawną zabudowę ulicy Zwycięstwa odsłaniając
koszalińską katedrę. Miasto, dawniej rozwijające się żywiołowo, podporządkowane
zostało planowym koncepcjom rozbudowy. Powstała Miejska Pracownia Urbanistyczna,
której architekci wyznaczyli główne kierunki rozwoju. Powstał nowoczesny układ
komunikacyjny łączący nowe koszalińskie osiedla.
W 1972 roku Koszalin stał się siedzibą nowo utworzonej diecezji
koszalińsko-kołobrzeskiej, nawiązującej tradycjami do biskupstwa kołobrzeskiego
z 1000 roku. Ordynariuszem diecezji został honorowy obywatel Koszalina, ksiądz
biskup senior Ignacy Jeż. Rok później rozpoczęła działalność w nowym gmachu
Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Joachima Lelewela. Rozpoczęto
Międzynarodowe Spotkania Filmowe 'Młodzież na ekranie', który przemianowano w
następnym roku na 'Młodzi i Film'. Rok 1973 to również II Festiwal Chórów
Polonijnych, który odbył się w nowo wybudowanym koszalińskim amfiteatrze.
Rok 1975 przyniósł miastu Centralne Dożynki. Z tej okazji odnowiono wiele
obiektów i budynków komunalnych oraz przebudowano system komunikacyjny centrum
Koszalina.